Ontknoping

Als ik rond twee uur Pathé uitwandel is het plein veranderd in een wit sneeuwlandschap. De sneeuw bedekt als het ware het filmfestival en kondigt het begin van de laatste dag aan. De werkelijkheid buiten de film vraagt aandacht. Er wordt voorzichtig van bioscoop naar bioscoop gepinguind. Filmbezoekers beginnen een sneeuwballengevecht na al die dagen zitten en staren. Er is een hang naar bevrijding. Loskomen uit het keurslijf van het ritmisch bioscoopbezoek.

Ik wil eigenlijk graag naar huis om het traditionele sneeuwballengevecht met mijn lief op ons dakterras te houden. Maar nu moet ik het doen met een regelmatige sms-update over de sneeuwstand op het terras. De verslaving wint het nog één dagje van het dagelijks leven.

Mensen zijn verhalenmakers, maken achteraf van alles een verhaal met oorzakelijke verbanden, redenen, doelen en motivaties. Wij kunnen bijna niets communiceren of denken zonder er een verhaal van te maken. Het leven voltrekt zich niet gewoon; er is een begin, een midden en een eind. Zoals ik de sneeuw in verband breng met het einde van het festival, terwijl sneeuw er gewoon is, zonder verhaal.

Het belangrijkste van die laatste dag is het uitkiezen van de laatste film. Want, net als een film, is het festival een verhaal: een beginfilm, een aantal films daartussen en een eindfilm. Elke toeschouwer componeert als het ware zijn of haar eigen filmfestivalverhaal. Met dat eigen filmfestivalverhaal waarborgt de bezoeker het gevoel een uniek en eigen filmfestival te beleven.

Daarom blijven we een film kijken, of een festival bezoeken. Daarom lopen we meestal niet halverwege weg uit ons leven. Omdat we altijd benieuwd zijn naar de ontknoping van het door onszelf gefabriceerde, maar feitelijk niet bestaande, verhaal. Omdat we het spannend vinden. En spanning is gewoon het zorgvuldig uitstellen van de bevrediging van het verlangen naar een ontknoping. De kunst is om het verlangen zo lang mogelijk levendig te houden en op te zwepen tot een haast onhoudbaar hoogtepunt. Dan, precies het juiste moment, komt de ontknoping.

De ontknoping is een heel proces, dat in meerdere fases verloopt. De ontknoping is als het ware een verhaaltje op zich.

Eerst is er de catharsis, de reiniging van de ziel van de toeschouwers. Door films en het festival wordt een mens beter. In dit geval heeft de sneeuw gezorgd voor een prachtige symbool voor de reinigende werking van het festival. Op deze innerlijke reiniging volgt de opluchting. Dat is de reden dan de meeste mensen niet meteen naar huis hollen. De opluchting moet zich uiten in feesten en drinken. De volgende dag volgt natuurlijk de kater en ook het luchtledige, even helemaal niets. Geen films. Een vers gedeelte van het leven kan weer begonnen worden. In dit luchtledige is weer ruimte voor een nieuw verhaal, voor het verlangen naar een nieuwe ontknoping.

Filmfestivalbezoekers worden elk jaar gedreven door het verlangen naar een nieuwe filmverhalen, naar een nieuw festivalverhaal. Maar vooral door het verlangen naar nieuwe ontknopingen. Daarom komen mensen elk jaar terug. Niet om al die films, maar vooral om mee te leven naar de ontknoping: het einde van het festival.