Acteurs en toeschouwers zijn net mensen

In de film 'Oasis' wordt een ongelooflijk knappe fysieke acteerprestatie neergezet. Een van de twee hoofpersonagea is namelijk een zwaar spastische vrouw, maar in de droomsequenties is ze een'gewoon' meisje. Het is haast niet te geloven dat het dezelfde actrice is. Haar gezicht is heel anders. Wellicht is ze geholpen door een gebitje, maar het grootste gedeelte is toch echt haar beheersing van haar spieren.

Eeuwen geleden, ver voor het bestaan van de film, beweerde Diderot dat beheersing de manier is om tot een goede acteerprestatie te komen. Hij zette zich daarmee af tegen de gedachte dat een acteur zich zoveel mogelijk moest inleven en zodoende echte emoties moest tonen. Immers als de acteur bijvoorbeeld echt woest is heeft zhij geen beheersing over wat zhij doet en dan is het geen vakmensch. Dan doet men maar wat.

In Hollywood heeft over het algemeen toch de inleefstrategie hoger in het vaandel dan de beheersingmethode van Diderot. Acteurs wordt op opleidingen ook veel navelstaarderige zut geleerd. Herinneringen aan allerlei gruwelijke ervaringen worden gebruikt om bijvoorbeeld te leren huilen. Conclusie volgens Diderot zou dus zijn dat men in Hollywood maar wat raak doet, maar dat ter zijde. Men gebruikt daar de beheersingsmethode overigens wel, maar dan bij parodie of films waar stijl belangrijker is dan de geloofwaardigheid van de personages.

In dat licht bezien is de diametrale opponent van 'Oasis' op dit filmfestival wellicht de Australische film 'A cold summer'. Daar zijn de heftige gebeurtenissen die de acteurs in hun privéleven hebben meegemaakt de aanleiding voor het verhaal van de film. De regisseur vertelde dat zelfs tijdens het draaien nog bepaalde actuele ontwikkelingen meegenomen zijn. Deze acteurs hebben waarschijnlijk geen moeite moeten doen om zich in te leven.

Het grappige van de verdeling tussen inleven en de afstandelijkere beheersing is dat ik zoiets ook terugzie in het publiek. Naast deze grove tweedeling in acteerstijlen is er ook een grove tweedeling van filmkijkbehoeftes. Ik ben merk bijvoorbeeld dat ik me altijd bewust blijf van het feit dat ik een film aan het kijken ben. Dat vind ik ook heel prettig, ik laat me niet meezuigen op alleen inlevend vermogen, het hoofd moet ook meegezogen. Daarentegen ken ik mensen die zo meeleven dat ze personages letterlijk waarschuwen als zij bepaalde mistappen dreigen te begaan.

Het beste komt deze tweedeling overigens tot uitdrukking bij het uitzoeken van een zitplaats. Het overgrote deel van de mensen zit het liefst in het midden. Maar het midden is niet altijd vrij. De ene groep mensen zit dan liever iets verder van het scherm, de andere groep zit liever iets dichter op het scherm.

Nu is de motivatie van deze keuze nog vrij moeilijk te interpreteren. Men kan bijvoorbeeld achterin gaan zitten, omdat met liefst overzicht heeft. De keuze voor een plaats achterin kan echter ook ingegeven zijn door het feit dat teveel inleven door de afstand wordt voorkomen. In ieder geval wordt men voorin meer meegezogen dan achterin. Achterin behoudt men overzicht.

Kortom: acteurs verschillen niet veel van filmkijkers. Acteren in een film is vanzelfsprekend een geweldige prestatie, zeker als zoiets goed lukt. Het is echter ook nogal een prestatie om het filmfestival te overleven. Het is eigenlijk ieder z'r vak.