Joris Vermassen publiceerde jaren geleden absurde detectivetrips in Humo. Ik weet dat nog want ik scheurde die uit om te verzamelen en heb die knipsels talloze keren gelezen. Vermassen tekent ook cartoons voor De Standaard en maakt podia onveilig als stand-up comedian. Met Het Zotte Geweld heeft hij zijn eerste graphic novel gemaakt. Valt daarin wat te lachen?

Mensen die weinig strips lezen (en misschien ook enkele die veel strips lezen) stellen zich bij een graphic novel een topzwaar boek voor dat ofwel een literaire klassieker verstript ofwel het diepst verborgen pluis uit de navel van de maker onder de loep neemt. Het Zotte Geweld is echter een ander beestje: het perfecte voorbeeld van wat het genre op zijn best vermag. Extra punten voor Vermassen omdat hijzelf het boek een beeldroman noemt. De term “graphic novel“ is heden ten dage een beetje een vergiftigd geschenk dankzij de slurrie minderwaardig materiaal die trachtte mee te surfen op het succes van de term. De thema’s in Het Zotte Geweld zijn niet van de minste. Tom, een verdacht veel op Vermassen zelf lijkende stand up comedian worstelt met het bestaan. Zijn manager pusht hem om aan hypercommerciële panelspelletjes mee te doen, begeerlijke groupies zetten zijn relationele leven op losse schroeven en zijn zuster heeft een terminale kanker.

Met die ingrediënten maakt een minder talent een doordeweekse TV-film die zo op Wijf TV kan. Het verhaal dat Vermassen brengt lijkt echter meer op het echte leven: soms grappig, soms absurd, soms pijnlijk en meestal al die dingen tegelijk. Tragische scèness wisselen af met hilarische momenten en vertrekken ofwel de overpeinzingen en grappen die hoofdpersonage en verteller Tom maakt ofwel uit de personages en de situaties waaarin zij zich bevinden. Die laatste, de situatiehumor als het ware, zijn de beste, ondanks FC De Kampioenen. Geen wonder dat het dus de personages zijn die het boek pas echt meeslepend maken. Niet de plot, niet de tekeningen en ook niet de “waarheden” die de makers van iets diepgravender boeken graag bijeen sprokkelen. Die personages zijn allen zo goed uitgewerkt en zo menselijk dat je ze als lezer volledig begrijpt. Begrip brengt empathie met zich mee en empathie zorgt voor een bijzondere leeservaring.

De tekeningen zijn krasserig, schetsmatig bijna, met hier en daar veel schaduw en arceringen en kregen blauwen als steunkleur mee. Vermassen wisselt dat soort passages af met verstilde, paginagrote prenten die minder lijnwerk bevatten en gelardeerd zijn met een lichtbruine steunkleur. Die prenten geven de lezer af en toe een rustpunt en laten het werk toe om even te ademen. Dit is één van die verhalen waar zeer goed over is nagedacht. Alle details kloppen: van de goed uitgekiende hoofdstuktitels tot woordjes, situaties en zinnetjes die echter zo realistisch overkomen dat ze schijnbaar achteloos over het verhaal zijn uitgestrooid. Alle mechaniekjes passen perfect in elkaar zodat het boek een quasi perfect vertelritme heeft. Vaart waar nodig, tegengas op de juiste plaats. Dit is des te imposanter omdat je dat als leek amper merkt. Dat maakt dit boek een rollercoasterrit van emoties. Hoewel Het Zotte Geweld in 2014 uitkwam wil ik het nu al (nu nog?) uitroepen tot beeldroman van het jaar 2015. Als de humo nu al gewag mag maken van het “misschien nu al beste muziekalbum van 2015”, dan ik ook. Ik was bij wijlen zwaar aangedaan en hoogst geëntertained bij het lezen van dit boek. Gun uzelf hetzelfde.