Marcel Ruijters
Ventilatoren
Vroeger was hij beter
Seths nieuwste boek is meer een salontafelobject dan een onderhoudende strip
Ventilatoren
Ventilatoren - Seth
(Oog&Blik/De Harmonie, 15,95 euro)
Veel tekenaars hanteren een retro-stijl. Misschien uit puur esthetische overwegingen, misschien vanwege het aantrekkelijk heldere overzicht dat spreekt uit de gefossiliseerde cultuuruitingen uit een vervlogen tijdperk (immers, de kunst van het nu is rusteloos en biedt minder houvast)... Voer voor psychologen kortom. Hoe het ook zij, de kampioen van de Nostalgische Blik is de Canadees Gregory Gallant, beter bekend als Seth, sinds zijn internationale doorbraak met het semi-autobiografische It's A Good Life If You Don't Weaken uit 1996. Seth verlangt terug naar de tijd dat mannen nog hoeden droegen en kettingrookten om borsthaar te kweken. Zijn nieuwste boek Ventilatoren -tevens de eerste Nederlandse vertaling van zijn werk- ademt de geest van vroeger tijden door het zeer kalmpjes voortkabbelende tempo. Seth neemt ruim 150 pagina's lang de tijd om een plot te vertellen dat op de achterkant van een postzegel past: Simon Matchcard is een waardeloze verkoper. Punt.
Het verhaal van Ventilatoren is in twee hoofdstukken geknipt. Het eerste is een lange monoloog van Abe Matchcard, verteld in 1997. Abe is dan een vermoeide, oude man, die terugkijkt op zijn loopbaan als verkoper van ventilatoren voor Clyde Fans, een kleine firma, gestart door zijn vader, die moest opboksen tegen de grote bedrijven. De trots die hij gevoeld heeft over de slimmigheidjes die hij zich als verkoper heeft eigen gemaakt, is al lang uitgedoofd. Dat heeft vooral te maken met de complete mislukking die zijn broer Simon als verkoper was. In deel twee, dat zich afspeelt in 1957, volgt de lezer Simon Matchcard, die door Abe tegen beter weten in op pad wordt gestuurd naar een plaatsje op het Canadese platteland om nieuwe klanten te verwerven. Simon bakt er niets van als vertegenwoordiger en voelt zich bij elke mislukking ellendiger en eenzamer worden.
Ventilatoren ziet er zeer smaakvol uit in een verzorgde duotoon-druk (deze uitgave kwam tot stand in samenwerking met de Italiaanse uitgever Coconino, die uitmunt in fraai vormgegeven strips) , maar is door het uitgesmeerde verhaal meer een salontafelobject dan een onderhoudende strip. Voor de liefhebbers van Seths tekenwerk valt er wel wat te genieten, maar niet in de zin dat er verrassende elementen in staan. Het is hooguit verder uitgekristalliseerd. Simon Matchcard, die met tas, hoed en regenjas door de sneeuw dwaalt is bijna een doorslagje van Seths zelfportret, op zoek naar familieleden van de vergeten cartoonist Kalo in It's A Good Life...
Seth koos helemaal voor de breeduitgemeten Sfeertekening. Deze aanpak is te veel literatuurderig naar mijn smaak: less is a bore! Ventilatoren komt over als een zwaktebod in vergelijking met de meer gecompliceerde interactie tussen de personages in zijn oudere werk.
(Marcel Ruijters)