Al in de eerste regel van Een indruk van echtheid stelt Joost Pollmann met nadruk ‘geen stripfanaat’ te zijn. Het woord ‘fanaat’ houdt op zich al een diskwalificatie in. Ik zou bijvoorbeeld ook niet graag een ‘belcantofanaat’ of ‘kwantummechanicafanaat’ ontmoeten, mochten ze bestaan. Het lijkt wel of iemand die, zoals Pollmann, zinnige dingen over strips te beweren heeft, al begint met zijn rug tegen de muur: uitgaande van het wantrouwen van de lezer is verdediging zijn eerste reflex.
Het lijkt me deels een generatiekwestie. Jongeren maken allang geen scherp onderscheid meer tussen high art en low art, en zappen naar eigen goeddunken door het culturele aanbod, zonder het idee dat ze verantwoording voor hun keuzes hoeven af te leggen. Terecht natuurlijk, maar is er in Nederland lange tijd op het beeldverhaal neergekeken, zeker in vergelijking met België of Frankrijk. De hardnekkige schandvlek die stripliefhebbers van Pollmanns generatie altijd met zich hebben meegedragen, is blijkbaar nog steeds niet helemaal weggewassen.

Een indruk van echtheid laat zich lezen als een apologie van het beeldverhaal, een pleidooi voor de strip als volwassen kunstvorm. In zijn inleiding schrijft Pollmann: ‘Ik leg verbanden met film, literatuur, schilderkunst, theater en muziek, niet om duur te doen maar omdat die verbanden bestaan. Noem het een vorm van culturele integratie.’ Het is een ambitieus programma dat de schrijver voor zichzelf opstelt: wie bijvoorbeeld over de raakvlakken tussen strip en beeldende kunst wil schrijven, zal van beide onderwerpen een gedegen kennis moeten hebben. Die zelfopgelegde taak wordt extra lastig gemaakt doordat de strip in de loop der tijd uitgewaaierd is over verschillende deelgebieden: van comic tot manga, van graphic novel tot bande dessinée. Pollmanns kennis vertoont soms opvallende lacunes, zeker waar het gaat om de mainstream, de grote bulk van doorgaans Frans-Belgische publieksstrips. Zo noemt hij scenarist Stephen Desberg ‘Desbery’ en beschrijft hij een scène uit een niet-bestaande strip ‘Mythic’ (kennelijk Rubine, waarvan Mythic de tekstschrijver is).
Het zou unfair zijn Pollmann op zulke details af te rekenen: hij schrijft niet zozeer uit een brede kennis van het gehele onderwerp alswel uit affiniteit met bepaalde onderdelen daarvan. Dat levert erg mooie en lezenswaardige stukken op, zoals de artikelen over Kraut van Peter Pontiac en over Guido van Driel. Pollmanns kracht als essayist is dat het, dankzij zijn soepele en heldere schrijfstijl, altijd een genoegen is om hem te lezen. Ook wanneer je het als lezer niet met hem eens bent en zijn beweringen tot tegenspraak prikkelen, bijvoorbeeld wanneer hij Daniel Clowes rangschikt onder het ‘neorealisme’ en daarvoor argumenten aanvoert die mij althans niet kunnen overtuigen.

Voor iedereen die zegt zich voor strips te interesseren, zou Een indruk van echtheid verplichte kost moeten zijn. Pollmann neemt het medium uiterst serieus en zijn essays zouden een goed uitgangspunt zijn voor een discussie over de huidige stand van zaken binnen het beeldverhaal. Het boek ligt inmiddels al een paar maanden in de winkel, maar de discussie lijkt vooralsnog uit te blijven. Als er al over het boek is geschreven, dan met minzame belangstelling of met suikerwater. Wat op zich al voldoende zegt over die stand van zaken en over de kwaliteit van de aandacht die aan het beeldverhaal wordt besteed.
Pollmann verdient betere critici, waarna de lezers hopelijk zullen volgen. Tot hij die krijgt, valt te vrezen dat hij inderdaad met zijn rug tegen de muur staat.

Hoe maakt u kans op een exemplaar van Een indruk van echtheid?
Zone 5300 had vijf exemplaren klaarliggen van Joost Pollmanns onmisbare essaybundel, beschikbaar gesteld door uitgeverij Bert Bakker. Sluitingsdatum van de actie was: woensdag 29 maart 9.00 uur. Prijswinnaars hebben hun exemplaar thuisgestuurd gekregen.

Wilt u ook op de hoogte blijven van dit soort weggevertjes? Abonneer u dan nu op de nieuwsbrief via het Nieuwsbrief-formulier!