Illustreren voor The New Yorker is een soort Heilige Graal voor veel (strip-)tekenaars, maar dit luxe album bewijst dat deze - ongetwijfeld lucratieve - bezigheid niet over rozen gaat. Art Spiegelman deed het, en kijkt met gemengde gevoelens terug. Hij mag in zijn beklag over tien jaar van afgekeurde tekeningen aanvankelijk als een overgevoelige zeurpiet overkomen - neurotisch, zwaarmoedig en overdreven zelfbewust als het typetje dat Woody Allen altijd speelt - hij dwingt met de voorbeelden van zijn vakmanschap in dit fraaie kijkboek wel respect af. Je krijgt steeds meer begrip voor de positie van een linkse Amerikaanse tekenaar die gefrustreerd wordt door provinciaalse sentimenten... of de artdirector van dienst die heisa wil voorkomen.
Van alle omslagen die Spiegelman voor The New Yorker is tekende, is die uit ’93 van de kus van een orthodoxe jood en een zwarte vrouw wel degene die het meeste stof deed opwaaien. De redactie moest versterking aan laten rukken om de stroom boze lezersbrieven te kunnen verwerken. Je zou zeggen dat Spiegelman met zijn getuigenisroman Maus als eeuwig politiek correct zou gelden, maar nee.
De aanslag op de torens van het WTC gebeurde op een steenworp afstand van Spiegelmans woning (de school van zijn dochter bevond zich er zelfs pal naast) en dat maakt het tot een veel persoonlijker onderwerp dan regelmatig aan bod komende zaken als de strijd tussen de Republikeinen en Democraten of Amerika's olieverslaving. Het resultaat was een bijna geheel zwarte omslag, een van de opvallendste uit de 70-jarige geschiedenis van The New Yorker is. Spiegelmans sterke punt is niet een soepele, gelikte stijl. Zijn lijnen zijn uitgesproken stug, harkerig. Maar hij heeft wel een immense iconografische bagage, die hij op slimme manier weet vorm te geven naar het onderwerp. Hij verwijst regelmatig naar stripklassiekers als Peanuts en The Katzenjammer Kids, maar doet dit altijd als een soort eerbetoon. Parodieën doet hij niet; het is hem te doen om de vaak zorgwekkende onderstroom in de geschiedenis, of het nu Oost-Duitse neonazi's zijn of de populistische burgemeester Rudolph Giuliani. Dit boek geeft een mooi en evenwichtig overzicht, zonder topzwaar te worden. Het kost wat, maar dan heb je ook wat.